НЭМГ-ын болон Налайх ЭМТ хамтран “Үйлчлүүлэгчийн аюулгүй байдлын дэлхийн өдөр”-ийг угтаж нийслэлийн харьяа эмнэлгүүдийн эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ, чанар аюулгүй байдлын албаны дарга, менежерүүдийг хамруулан дадлага сургалтыг өнөөдөр Налайх ЭМТ-д зохион байгууллаа.

Оролцогчид амбулатори болон лаборатори, хүүхэд, уламжлалт сэргээн засах тасгуудад ажиллаж, үйлчлүүлж буй иргэдтэй уулзан, тэдний санал хүсэлтийг хүлээн авч, дараа нь тэдгээр санал хүсэлтийг багаараа хэлэлцэж цаашид үүсэж болзошгүй эрсдэлээс сэргийлэх ажлын төлөвлөгөөг боловсруулах, өөрийн байгууллагын туршлагыг солилцох зорилготой ажиллалаа.

Энэхүү дадлага сургалтаар тусламж авч буй иргэдэд тулгамдаж буй асуудлыг сонсох, илрүүлэх, түүнийг зөв арга замаар шийдвэрлэх, эрсдэлийн үнэлгээг бодит байдал дээр тулгуурлан үйлчлүүлэгчдийн санал дээр зөвлөлдөж, төлөвлөгөөгөө өөрийн байгууллагатаа тохируулан боловсруулахад Чанарын менежерүүдийг дадлагажуулж, мэдлэгтээ болгож буйгаараа өндөр ач холбогдолтой байлаа.

НЭМГ-ын болон Налайх ЭМТ хамтран “Үйлчлүүлэгчийн аюулгүй байдлын дэлхийн өдөр”-ийг угтаж нийслэлийн харьяа эмнэлгүүдийн эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ, чанар аюулгүй байдлын албаны дарга, менежерүүдийг хамруулан дадлага сургалтыг өнөөдөр Налайх ЭМТ-д зохион байгууллаа.

Оролцогчид амбулатори болон лаборатори, хүүхэд, уламжлалт сэргээн засах тасгуудад ажиллаж, үйлчлүүлж буй иргэдтэй уулзан, тэдний санал хүсэлтийг хүлээн авч, дараа нь тэдгээр санал хүсэлтийг багаараа хэлэлцэж цаашид үүсэж болзошгүй эрсдэлээс сэргийлэх ажлын төлөвлөгөөг боловсруулах, өөрийн байгууллагын туршлагыг солилцох зорилготой ажиллалаа.

Энэхүү дадлага сургалтаар тусламж авч буй иргэдэд тулгамдаж буй асуудлыг сонсох, илрүүлэх, түүнийг зөв арга замаар шийдвэрлэх, эрсдэлийн үнэлгээг бодит байдал дээр тулгуурлан үйлчлүүлэгчдийн санал дээр зөвлөлдөж, төлөвлөгөөгөө өөрийн байгууллагатаа тохируулан боловсруулахад Чанарын менежерүүдийг дадлагажуулж, мэдлэгтээ болгож буйгаараа өндөр ач холбогдолтой юм.

НЭМГ-ын болон Налайх ЭМТ хамтран “Үйлчлүүлэгчийн аюулгүй байдлын дэлхийн өдөр”-ийг угтаж нийслэлийн харьяа эмнэлгүүдийн эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ, чанар аюулгүй байдлын албаны дарга, менежерүүдийг хамруулан дадлага сургалтыг өнөөдөр Налайх ЭМТ-д зохион байгууллаа.

Оролцогчид амбулатори болон лаборатори, хүүхэд, уламжлалт сэргээн засах тасгуудад ажиллаж, үйлчлүүлж буй иргэдтэй уулзан, тэдний санал хүсэлтийг хүлээн авч, дараа нь тэдгээр санал хүсэлтийг багаараа хэлэлцэж цаашид үүсэж болзошгүй эрсдэлээс сэргийлэх ажлын төлөвлөгөөг боловсруулах, өөрийн байгууллагын туршлагыг солилцох зорилготой ажиллалаа.

Энэхүү дадлага сургалтаар тусламж авч буй иргэдэд тулгамдаж буй асуудлыг сонсох, илрүүлэх, түүнийг зөв арга замаар шийдвэрлэх, эрсдэлийн үнэлгээг бодит байдал дээр тулгуурлан үйлчлүүлэгчдийн санал дээр зөвлөлдөж, төлөвлөгөөгөө өөрийн байгууллагатаа тохируулан боловсруулахад Чанарын менежерүүдийг дадлагажуулж, мэдлэгтээ болгож буйгаараа өндөр ач холбогдолтой байв.

Цочмог явцтай миокардит буюу зүрхний булчингийн үрэвсэл нь богино хугацаанд зүрхний шок үүсэх, хэм алдагдах, амьсгал, зүрх судасны цочмог дутагдалд орох, гэнэт нас барах зэрэг амь насыг туйлын аюултай байдалд хүргэдэг эмгэгүүдийн нэг бөгөөд энэ үед зүрхний хэвийн үйл ажиллагааг яаралтай сэргээх зорилгоор зүрх, амьсгалын механик дэмжлэг эмчилгээ зайлшгүй шаардлагатай болдог.

Улсын гуравдугаар төв эмнэлгийн эрчимт эмчилгээ, зүрх судасны мэс засал, зүрхний хэм судлал, зүрхний эмгэгийн мэргэжлийн эмч нарын хамтарсан “ЭКМО баг” энэ сарын 18-нд амьсгал, зүрхний цочмог хүнд дутагдалд орсон, амьсгалын цочмог дистресс хам шинжтэй, биеийн байдал маш хүнд, амь тэнссэн 18 настай эмчлүүлэгчид богино хугацаанд биеийн гадна хүчилтөрөгчжүүлэх, зүрхний дэмжлэг эмчилгээг вен-артерийн аргаар анх удаа холбон зүрхний шок, амьсгалын дистресс хам шинжийн маш хүнд байдлаас гарган, эмчлүүлэгчийнхээ амь насыг нь аварч чадлаа.
 Энэхүү ЭКМО аппарат нь 2021 онд Ковид-19 цар тахлын үед Дэлхийн банкны хөрөнгө оруулалтаар тус эмнэлэгт нийлүүлсэн эмчилгээний дэвшилтэт технологийн нэг бөгөөд “ЭКМО баг”-ийн хамт олон өөрсдийн эмнэлзүйн практикт өнөөдрийг хүртэл зөвхөн  вен-венийн аргаар холболт хийн ашиглаж байсан юм.
 

Засгийн газрын /2023-08-30/-ийн хуралдаанаар эрүүл мэндийн салбарын үйл ажиллагааг дэмжих тодорхой шийдвэрүүдийг гаргалаа.

ЦЭЦЭРЛЭГ, СУРГУУЛЬ БҮР “ШҮД УГААХ ЦАГ”-ТАЙ БОЛНО

Хуралдаанд Эрүүл мэндийн сайд С.Чинзориг “Эрүүл шүд” арга хэмжээг хэрэгжүүлэх тухай Засгийн газрын тогтоолын төслийг танилцуулсан.
Тэрбээр манай улсын хүүхдийн дунд шүд цоорох өвчний тархалт сүүлийн 40 жилийн хугацаанд 85 хувиас буураагүй, 12 хүртэлх насныханд тархалт 77 хувьтай байгаа бөгөөд насанд хүрэгчдийн дунд ч өндөр хувьтай байгаа тул Ерөнхий сайд шүд, амны хөндийн эрүүл мэндийг сайжруулах чиглэлээр дорвитой арга хэмжээ авах, 2024 онд “Шүд” төсөл арга хэмжээг хэрэгжүүлэх үүрэг чиглэлийг өгснийг дурдаад хүн амын амны хөндийн эрүүл мэндийг дэмжих орчин бүрдүүлэх, тусламж үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, тоног төхөөрөмжийн хангалтыг сайжруулах, хүний нөөцийг чадавхжуулах зайлшгүй шаардлагатайг Засгийн газрын гишүүдэд танилцууллаа.
Манайд шүдний тусламж, үйлчилгээний хүртээмж хангалтгүй. 10 мянган хүн амд ногдох шүдний эмчийн тоогоор бүс нутаг болон дэлхийн дунджаас харьцангуй өндөр ч шүдний эмч нарын  84 хувь нь хувийн шүдний эмнэлэгт, 79 хувь нь Улаанбаатарт төвлөрөн ажилладаг.
ЭМЯ-наас шүд цоорох өвчний урьдчилан сэргийлэлтийг үндэсний хэмжээнд хэрэгжүүлэхээр холбогдох арга хэмжээнүүдийг авч байна. Тухайлбал, 0-18 насны хүүхдийг амны хөндийн эмгэгээс урьдчилан сэргийлэх үзлэгт жилд 1 удаа орох эрх зүйн орчныг бүрдүүлэн, ЭМДҮЗ-ийн энэ оны 6-р сарын 28-ны 08 дугаар тогтоолын дагуу хүүхдийн шүд, амны хөндийн урьдчилан сэргийлэх тусламж үйлчилгээг 25,000 төгрөгөөр тооцон ЭМД-ын сангаас санхүүжүүлэхээр болсон. Мөн шүд, амны хөндийн амбулаторийн тусламж үйлчилгээний тарифыг нэмэгдүүлж, нийслэлд 60 мянга, орон нутагт 1.5 дахин их буюу 90,000 төгрөг болгосон нь орон нутгийн иргэдэд амны хөндийн тусламж үйлчилгээг чанартай, аюулгүй, хүртээмжтэй авахад дэмжлэг болно гэж үзэж байгаа.
Хуралдаанаас 2024-2027 онд хэрэгжих “Эрүүл шүд” арга хэмжээний төлөвлөгөөг баталж, хэрэгжилтийг хангах, сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллага болон ерөнхий боловсролын сургуульд өдөр бүр “Шүд угаах цаг”-ийг зохион байгуулж, хэвшүүлэх, цэцэрлэг болон ерөнхий боловсролын сургуулийн суралцагчдыг шүдээ угаах цэг бүхий эрүүл ахуйн шаардлага хангасан орчин нөхцөлөөр хангах, “Эрүүл шүд” арга хэмжээний хүрээнд шүд амны хөндийн урьдчилан сэргийлэх болон тусламж, үйлчилгээнд шаардагдах хөрөнгийг Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн төсөвт тусган зохион байгуулах арга хэмжээ авахыг холбогдох сайдууд болон нийслэл, орон нутгийн удирдлагад үүрэг болголоо.

ИРГЭНИЙ ЭРҮҮЛ МЭНДЭЭ ХАМГААЛАХ ЖУРАМТ ҮҮРГЭЭ БИЕЛҮҮЛЭХЭД ЭРҮҮЛ МЭНДИЙН БОЛОВСРОЛ ЧУХАЛ

Үндсэн хуульд “Монгол Улсын иргэн эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах эрхтэй, эрүүл мэндээ хамгаалуулах эрхтэй” гэж, Эрүүл мэндийн тухай хуулийн 43 дугаар зүйлд  Иргэн эрүүл мэндээ хамгаалах асуудлыг үүрэгжүүлж, эрүүл мэндийн боловсрол эзэмших, хэвшүүлэх, амьдрал ахуйн таатай нөхцөлийг бүрдүүлэх гэж заасны дагуу ЭМЯ-наас иргэний эрүүл мэндийн боловсролыг дээшлүүлэхэд онцгой анхаарч үндэсний хэмжээнд төлөвлөгөө хөтөлбөр боловсруулан ажиллах бодлого барьж байгаа юм. Энэ хүрээнд Засгийн газраас Иргэний эрүүл мэндийн боловсролыг дээшлүүлэх зарим арга хэмжээний талаар хэлэлцэж шийдвэр гаргалаа.
Иргэний эрүүл мэндийн боловсролыг дээшлүүлэх зайлшгүй шаардлагын талаар Эрүүл мэндийн сайд Засгийн газрын хуралдаанд хийсэн танилцуулгадаа ДЭМБ-аас аливаа хүний эрүүл мэндийн байдал, өвчлөх эрсдэлд тухайн хүний амьдралын хэв маяг, дадал зуршил, зан үйлээс 55 хувь, бусад салбарын үйл ажиллагааны үр дагавраас 25, эрүүл мэндийн үйлчилгээнээс 15, удамшлын хүчин зүйлээс 5.0 хувь нь хамаардаг болохыг тогтоосныг онцлоод “Нийгмийг илүү хүртээмжтэй, эрх тэгш, амар амгалан болгоход иргэний эрүүл мэндийн боловсрол нэн чухал үүрэгтэй бөгөөд энэ нь эрүүл зан үйлийг төлөвшүүлэхэд чиглэж, нийгмийн өөрчлөлтийг салбар бүрээр хэрэгжүүлэх нь үр дүнтэй болохыг тодорхойлж, салбар бүрт хүн төвтэй, хүнд ээлтэй, эрүүл мэндийг дэмжсэн, эрүүл мэндийг хамгаалах орчин бүрдүүлэхийг чухалчилдаг.
ДЭМБ-аас нийгмийн эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээнд өнөөдөр зарцуулж буй 1 ам.доллар нь ирээдүйд эмнэлгийн тусламж, үйлчилгээнд зарцуулах 5-40 ам.долларыг хэмнэнэ гэж зөвлөдөг.
Монгол Улсын хүн амын эрүүл мэндийн үзүүлэлтээс нас барсан насанд хүрсэн 10 хүн тутмын 9 нь зүрх судасны эмгэг, хорт хавдар, чихрийн шижин зэрэг халдварт бус өвчний шалтгаантай. Халдварт бус өвчний гол шалтгаан нь зохисгүй хооллолт, архи, тамхины хэрэглээ, хөдөлгөөний хомсдол бөгөөд 4 хүн тутмын нэг нь хөдөлгөөний хомсдолтой, 2 хүний нэг нь илүүдэл жин, таргалалттай, 3 хүний нэг нь цусны даралт ихсэлттэй, 3 хүний нэг нь архи хэрэглэдэг. Тамхины хэрэглээгээр дэлхийд эхний 10-т орж, 2 эрэгтэйн нэг нь, 10 хүүхэд тутмын 3 нь тамхи татаж байна.
Хүн амд эрүүл зан үйлийг төлөвшүүлэх, эрүүл мэндийг дэмжих,  эрүүл мэндийн боловсрол олгох талаар төрөөс олон талт арга хэмжээнүүдийг хэрэгжүүлсэн хэдий ч энэ нь зөвхөн эрүүл мэндийн салбараар хязгаарлагдаж, ажил, амьдралдаа эрүүл зөв дадлыг хэвшүүлсэн хүн ердөө 6 орчим хувийг эзэлж буй нь нийт хүн амын эрүүл мэндийн боловсрол туйлын хангалтгүй түвшинд байгааг харуулж байна.
Иймд эрүүл зан үйлийг төлөвшүүлэхэд салбар дундын хамтын ажиллагааг хангах, соён гэгээрүүлэх ажлыг салбар, байгууллага бүр тогтмол, системтэйгээр, оновчтой явуулах механизмыг бүрдүүлэх шаардлагатай байна” гэсэн юм.
Засгийн газрын хуралдаанаар Иргэний эрүүл мэндийн боловсролыг дээшлүүлэх арга хэмжээний 2024-2027 оны төлөвлөгөөг баталж, хэрэгжүүлэхийг дэмжиж, энэхүү төлөвлөгөөг хэрэгжүүлэх, салбар дундын уялдаа холбоог хангахад ЭМЯ БШУЯ, БХЯ, ХНХЯ болон Олимп, нийтийн биеийн тамир, спортын үндэсний хороо зэрэг байгууллага  хамтран ажиллахыг анхаарууллаа.

Эрүүл мэндийн сайдын 2023 оны А/256 тушаалыг хэрэгжүүлж алслагдсан аймаг, орон нутгийн иргэдийг эрт илрүүлэгт хамруулах, эрүүл мэндийн байгууллагуудад урьдчилан сэргийлэлт, эрт илрүүлгийн үзлэг шинжилгээ, оношилгоог оновчтой, үр дүнтэй зохион байгуулахад мэргэжил арга зүйн дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор Улсын гуравдугаар төв эмнэлгийн эрт илрүүлгийн явуулын баг наймдугаар сарын 19- 27-ны хооронд Завхан, Говь-Алтай аймагт ажиллаад ирлээ.

Эрт илрүүлгийн багийг ахалсан УГТЭ-ийн дэд захирал О.Батгэрэл Завхан, Говь-Алтай аймагт ажилласан талаар дараах товч мэдээллийг өглөө.
-Манай багийнхан Завхан, Говь-Алтай аймагт дотрын эмчийн үзлэгийг 222 хүнд, бөөр, диабетийн эмчийн үзлэг 344 хүнд, хэвлий, хөх, бамбайн ЭХО шинжилгээ 259 хүнд, ходоод, улаан хоолойн дурангийн шинжилгээг 110 хүнд,  зүрхний эмчийн үзлэг  694 хүнд, зүрхний цахилгаан бичлэг 694 хүнд тус тус хийж орон нутгийн эрт илрүүлэх үзлэг оношлогоонд дэмжлэг үзүүлж ажиллалаа.  Орон нутагт хийгдсэн эрт илрүүлгийн үзлэгээр элэгний хавдрын хоёр, бамбайн хавдарын нэг, хөхний хавдрын нэг,  ходоодны хожуу үеийн хавдрын нэг  тохиолдолыг илрүүлж, хавдрын сэжигтэй хоёр тохиолдолд эдийн шинжилгээ хийлгэх, 13 тохиолдолд ургацаг авахуулах талаар нарийн мэргэжлийн эмч зөвлөгөө өгч, цаашид нарийвчилсан онош тодруулах шинжилгээ хийлгэх, эмчилгээний асуудалд дэмжлэг үзүүлэх боломжтойг танилцууллаа. Мөн дээрх аймгуудын Нэгдсэн эмнэлгийн удирдлага, эрт илрүүлэг хариуцсан эмч мэргэжилтнүүдтэй уулзан Эрүүл мэндийг дэмжих төвийн зохион байгуулалт, эрт илрүүлгийн явц, тулгамдаж буй асуудал, эрт илрүүлэгт ажиллаж байгаа эмч мэргэжилтнүүдийг сургаж чадавхжуулахад харилцан санал солилцлоо. Үүний үр дүнд Завхан аймгийн эрт илрүүлэг хариуцсан эмч наймдугаар сарын 28-наас манай эмнэлэгт аймгийн иргэдийнхээ эрт илрүүлгийг эрчимжүүлэхэд урьдчилан сэргийлэлт, эрт илрүүлгийн оновчтой зохион байгуулах чиглэлээр тав хоногийн дадлагажих сургалтад хамрагдаж эхэлсэн.

Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага (ДЭМБ)-ийн Номхон далайн баруун эргийн бүсийн Доктор Варяа Габровак, Рожер Эванс нар Монгол Улсад хийж буй айлчлалын эхний өдөр буюу өнөөдөр ЭМЯ, НЭМҮТ, ХӨСҮТ-ийн удирдлагууд, холбогдох мэргэжилтнүүдийг хүлээн авч уулзлаа.

Уулзалтын үеэр Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллагын байнгын дэмжлэг, болон хамтын ажиллагаанд талархал илэрхийлж, манай улсын вирус судлалын үндэсний лабораториудын чанарын баталгаажилт, магадлан итгэмжлэлийг хангах, цаашид тарилгат халдварт өвчний тандалтын тогтолцоог бэхжүүлэх, тогтворжуулах талаар хэлэлцэж, санал солилцлоо. Тус айлчлал нь 2023 оны 08 дугаар сарын 31-ний өдрийг хүртэл үргэлжлэх бөгөөд айлчлалын үеэр НЭМҮТ, ХӨСҮТ-ийн лабораторийн үйл ажиллагаатай танилцах юм.

Дэлхийн эрүүл мэндийн асуудлаарх Ази, Номхон далайн орнуудын парламентчдын VII чуулган “Ирээдүйн төлөө анхан шатны тусламж үйлчилгээг бүтээе” сэдвийн дор Монгол Улсад гурван өдрийн турш амжилттай болж өндөрлөлөө.
Монгол Улсын Их Хурал, Эрүүл мэндийн яам, Дэлхийн эрүүл мэндийн байгууллага хамтран зохион байгуулсан уг чуулганд 15 орны парламентын гишүүн, дарга, эрүүл мэндийн сайд болон ДЭМБ-ын нийт 70 гаруй төлөөлөгч оролцов. Чуулган “Эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээ яагаад чухал вэ?”, “Бүсийн эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээ: Бид хаана байна вэ, шинэчлэлийг хаанаас хэрхэн эхлэх вэ”, “Эрүүл мэндийн инновацаар дамжуулан ЭМАШТҮ-ний шинэчлэлийг эрчимжүүлэх нь”, “Парламентын үйл ажиллагаагаар дамжуулан ЭМАШТҮ-ний шинэчлэх, шинэчлэлийн арга зам”, “Бүс нутгийн хэмжээнд дэлхийн эрүүл мэндийн асуудалд парламентын гишүүдийн оролцоог онцлох нь” сэдэвт нэгдсэн хуралдаануудаар үргэлжилсэн. Уг чуулганаар “Номхон далайн баруун бүс дэх эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээний ирээдүй” стратегийн баримт бичгийн хүрээнд эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээний цаашдын бодлогыг бэхжүүлэх, орчин үеийн шинжлэх ухааны судалгаанд үндэслэсэн шийдвэрлэх арга замыг тодорхойлох, орон нутгийн боломжуудыг ашиглаж, эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээний шинэчлэлийг манлайлан дэмжих асуудлаар улс орнуудын парламентын туршлагаас хуваалцах, технологи, санхүүжилтийн загварууд болон эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээнд тулгарч буй бэрхшээлийг түншлэлээр хэрхэн шийдэх, инновацыг танилцуулж, санал солилцох парламентчдын зүгээс эрүүл мэндийн салбар цаашлаад дэлхий дахин, бүс нутаг, үндэсний болон орон нутгийн түвшинд түншлэлээр дамжуулан эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээг дэмжих талаар анхаарч ажиллах боломжуудыг хуваалцах зэрэг асуудлуудыг хөндөж, Тогтвортой хөгжлийн зорилтуудад хүрэх гарц шийдлийг олох хэлэлцүүлгүүдийг өрнүүлсэн юм.  Мөн оролцогчид Төв аймгийн Алтанбулаг, Сэргэлэн сумдад ажиллаж, эрүүл мэндийн анхан шатны цогц тусламж үйлчилгээ, санхүүжилтийн загвар хүртээмжийг сайжруулахад чиглэсэн үйл ажиллагаатай танилцсан.
“Ирээдүйн төлөө анхан шатны тусламж үйлчилгээг бүтээе” сэдвийн дор чуулсан Ази, Номхон далайн орнуудын парламентчдын дэлхийн эрүүл мэндийн асуудлаарх VII чуулганы үр дүн болгон “Улаанбаатарын тунхаг”-ийг баталлаа. ДЭМБ-ын Номхон далайн баруун бүсийн захирлын үүрэг гүйцэтгэгч Др.Жужанна Якаб чуулганыг хааж хэлсэн үгэндээ, Ази, Номхон далайн орнуудын парламентчдын дэлхийн эрүүл мэндийн асуудлаарх VII чуулганыг амжилттай зохион байгуулахад Монгол Улсын Их Хурал, Улсын Их Хурлын даргыг манлайлан оролцож байгаад талархал илэрхийлээд хүн ам цөөн, тархмал суурьшсан Монгол Улсын эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж, үйлчилгээ нь өөрийн гэсэн тогтолцоотой болсныг цохон тэмдэглэв. Тэрбээр, Монгол Улсын эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээний уг тогтолцоог олон улсын түвшинд танилцуулахаар төлөвлөж байна. Улс орнууд эрүүл мэндийн салбарын санхүүжилтийг зардал гэж харахаас илүүтэй улс орны хөгжлийн суурь гэж үзэхийн чухлыг дурдлаа.
Мөн Ази, Номхон далайн орнуудын парламентчдын дэлхийн эрүүл мэндийн асуудлаарх VII чуулганаар баталсан “Улаанбаатарын тунхаг”-т эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээний хүчирхэг, тогтвортой тогтолцоог бүрдүүлэхэд чиглэсэн суурь арга хэмжээг тусгасныг онцлон тэмдэглээд парламентчдыг энэхүү тунхгаа бодит ажил хэрэг болгоход хүчин чармайлт гарган ажиллахыг хүслээ. УИХ-ын гишүүн, Нийгмийн бодлогын байнгын хорооны дарга П.Анужин хэлсэн үгэндээ, “Энэхүү форум нь эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээнд анхан шатны тусламж үйлчилгээний ач холбогдлыг чухалчлан, санхүүжилтийн тогтвортой байдлыг хангах, шинэ инновацийг нэвтрүүлэх, оролцогч талуудын хамтын ажиллагааг бэхжүүлэхэд парламентчид бидний үүрэг оролцоо, улс төрийн манлайллын талаар харилцан санал бодлоо солилцож улс орон бүр өөрийн туршлагаа хуваалцсан нээлттэй байдалд болж өнгөрлөө. Бид форумаас гарсан дүгнэлт, санал, зөвлөмжийг хүлээн авч улс орон бүр өөрийн орны онцлогт тохируулан төрийн бодлогод тусган хэрэгжүүлэх, үр дүнг тооцон   ажиллах томоохон үүрэг, хариуцлагыг хүлээж байна. Тухайлбал,
-Эрүүл  мэндийн тусламж, үйлчилгээний чанар, үр дүнг сайжруулж эрүүл мэндийн тэгш байдлыг хангах, ялангуяа ядуу, эмзэг бүлгийн иргэдийг бүрэн хамруулахад эрх зүйн орчинг сайжруулж хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх;
-Эрүүл мэндийн тогтолцооны шинэчлэлийг анхан шатны тусламж үйлчилгээнд илүү чиглүүлж олон нийтийн оролцоог нэмэгдүүлэх;
-Нийгмийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний санхүүжилтийг нэмэгдүүлэх, санхүүжилтийн тогтвортой байдлыг бэхжүүлэх;
-Бодлогыг хэрэгжүүлэхэд төрийн хариуцлага, ил тод байдлыг хангах зэрэг болно.
Монгол Улсын Их Хурлаас эрүүл мэндийн салбарт хийгдэж байгаа бодлого, эрх зүйн орчны шинэчлэлийг бүх талаар дэмжихийн зэрэгцээ санхүүжилтийг нэмэгдүүлэн Дотоодын нийт бүтээгдэхүүнд эзлэх эрүүл мэндийн зардлыг 5 хувьд, Улсын нэгдсэн төсөвт эзлэх эрүүл мэндийн зардлыг дор хаяж 10 хувьд хүргэхийн төлөө манлайлал үзүүлж ажиллах болно. Түүнчлэн эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж, үйлчилгээнд нэвтрүүлэх шинэ технологи, инновацыг бүрэн дэмжиж салбарын нөөцийн хуваарилалтыг оновчтой болгон нийгэм, эдийн засаг, жендэр, соёл, уламжлалын хүчин зүйлийг харгалзсан “хүн” төвтэй тусламж үйлчилгээг хөгжүүлэхэд анхаарч ажиллана” хэмээгээд парламентын зүгээс дээрх үүрэг хариуцлагыг хэрэгжүүлэхийн төлөө идэвх санаачилгатай ажиллахаа илэрхийлэв.
Ази, Номхон далайн орнуудын парламентчдын дэлхийн эрүүл мэндийн асуудлаарх форумын ерөнхийлөгчийн төлөөлөгч, БНСУ-ын Үндэсний Ассамблейн Эрүүл мэнд, халамжийн хорооны дарга Донкун Шин, эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээний санхүүжилтийн тогтолцоог үр ашигтай болгоход парламентчдын үүрэг оролцоо чухлыг онцлоод салбар дундын хамтын ажиллагааг уялдуулах, инновац, технологийн дэвшлийг ашиглан хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, зардлыг бууруулах бүрэн боломжтойг дурдлаа.
“Улаанбаатарын тунхаг” нь хүний сайн сайхан, тэгш байдлыг илүүтэй эрхэмлэж хүний эрхийг баталгаажуулсан эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж, үйлчилгээг улам бэхжүүлэхэд бүс нутгийн хэмжээнд төдийгүй олон улсын түвшинд ч чухал ач холбогдолтой болохыг чуулганы оролцогчид санал нэгтэйгээр тэмдэглээд эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээний тогтолцооны шинэчлэлд хувь нэмрээ оруулахаа илэрхийлсэн юм

УИХ-ын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Эрүүл мэндийн сайд С.Чинзориг ДЭМБ-ын Номхон далайн баруун бүсийн захирлын үүрэг гүйцэтгэгч Др. Жужанна Якабыг хүлээн авч уулзав. Уулзалтад ДЭМБ-ын Монгол Улс дахь Суурин төлөөлөгч Др. Сокорро Эскаланте, ДЭМБ-ын Номхон далайн баруун бүсийн Мэдээлэл, стратеги, Инновацийн газрын захирал Др. Кидонг Парк, Эрүүл мэндийн бодлого, тусламж үйлчилгээний газрын захирлын үүрэг гүйцэтгэгч Луис Виналс, Орчны эрүүл мэндийн төвийн захирал Др. Али Аким, Эрүүл мэндийн онцгой байдлын асуудал хариуцсан багийн ахлагч Шон Касей нар болон ЭМЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн даргын албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч С.Төгсдэлгэр болон холбогдох газар, хэлтсийн дарга нар оролцлоо.

Эрүүл мэндийн сайд С.Чинзориг Ази, Номхон далайн орнуудын парламентчдын дэлхийн эрүүл мэндийн асуудлаарх VII чуулганыг Монгол Улсад амжилттай зохион байгуулахад чухал үүрэг гүйцэтгэсэн ДЭМБ-ын Номхон далайн баруун бүсийн Нарийн бичгийн дарга нарын баг хамт олонд энэ ажилд онцгойлон  анхаарал тавьсан хатагтай Жужанна Якабт чин сэтгэлийн талархал илэрхийлээд өөрийн улсын эрүүл мэндийн тогтолцоо, тулгамдсан асуудлуудын талаар товч мэдээлэл өгөхдөө Тогтвортой хөгжлийн зорилтыг хангахын тулд маш их хүчин чармайлт гаргах шаардлагатай байгаа зарим чиглэлээр онцлон танилцуулсан.
Тэрбээр “Манай улсад эрүүл мэндийн зайлшгүй шаардлагатай тусламж үйлчилгээний хамралтын хувь 2020 оны байдлаар 67, халдварт өвчин, нэн ялангуяа 100 мянган хүнд ногдох сүрьеэгийн өвчлөлийн түвшин 2022 оны байдлаар 70.0 байна.  2021 онд сүрьеэ өвчний дарамт өндөртэй 30 улс, түүнчлэн олон эмэнд дасалтай сүрьеэгийн өвчлөлийн дарамт өндөртэй 30 улсын нэг болж, 2022 онд бүртгэгдсэн сүрьеэгийн шинэ тохиолдлын 2,8 хувь нь нас барсан зэрэг харамсалтай үзүүлэлтүүд байгаа тул сүрьеэ өвчний идэвхитэй илрүүлгийг эрчимжүүлэх, мөн эрүүл мэндийн анхан шатны байгууллагуудад сүрьеэг оношилдог болох зайлшгүй хэрэгцээ байна” гэсэн юм. Дараагийн шатлалын эмнэлэг рүү сорьцыг тээвэрлэх, өвчтнийг илгээх зэрэг нь өвчнийг оношлохгүй байх нөхцөлийг бүрдүүлж буй тул 333 суманд уушгины зөөврийн, хэрэглэхэд хялбар дижитал рентген аппараттай болоход санхүүгийн болон мэргэжил арга зүйн дэмжлэг хэрэгтэй байгааг сайд хэллээ.  
Мөн манай улсын 30-70 насны хүн амын зүрх судасны өвчин, хавдар, чихрийн шижин, амьсгалын замын архаг өвчнөөр нас барах магадлал 35 хувь, зам тээврийн ослын шалтгаант нас баралтын түвшин 100 000 хүнд 21 байгаа нь Ази, Номхон далайн бүсийн улсууд дунд гуравдугаарт орж байгаад дүгнэлт хийж хүн амд эрүүл, идэвхитэй амьдралын хэв маягийг хэвшүүлэх, эрүүл мэндийн боловсрол олгох чиглэлээр үндэсний хөтөлбөр хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байгаагаа дуулгав.  
Түүнчлэн Нийгмийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний тухай анхдагч хуулийн төслийг шинээр боловсруулж УИХ-ын намрын чуулганаар батлуулахаар ажиллаж байгаа бөгөөд хууль батлагдсанаар хяналт, тандан судалгааны санхүүжилтийг улсын төсвөөс олгодог болох зохицуулалтууд хийгдэнэ гэдгийг хэлж цаашдаа иргэдээ өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх Хяналт тандалтын төвийг олон улсын жишгийн дагуу байгуулах шаардлага байгаа тул энэ тал дээр ДЭМБ-тай хамтран ажиллах хүсэлтээ илэрхийлсэн. Улмаар нийгмийн эрүүл мэндийн мэргэжилтнүүдийг Номхон далайн баруун бүсийн төвд болон ДЭМБ-ын хамтын ажиллагаатай шилдэг төвүүдэд сургах шаардлага байгаад анхаарал хандуулахыг хатагтай Жужанна Якабт уламжиллаа. 
ДЭМБ-ын Номхон далайн баруун бүсийн захирлын үүрэг гүйцэтгэгч Др.Жужанна Якаб Ази, Номхон далайн орнуудын парламентчдын дэлхийн эрүүл мэндийн асуудлаарх VII чуулганыг амжилттай зохион байгуулсанд талархал илэрхийлээд энэ удаагийн чуулганаар хэлэлцсэн асуудлууд болон ДЭМБ-ын ерөнхий захирал Др.Тедросын Монгол Улсад айлчлах үеэр ярьж тохирсон ажлуудыг бодитоор хэрэгжүүлэхэд анхаарч ажиллахаа илэрхийлэв. 
Тэрбээр “Хүн ам цөөн, тархмал суурьшсан Монгол Улсын эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж, үйлчилгээ нь өөрийн гэсэн тогтолцоотой болсныг чуулганд оролцогчид сайшааж, уг тогтолцоог олон улсын түвшинд танилцуулах нь чухал гэсэн байр суурь илэрхийлсэн. Иймд ирэх аравдугаар сард Астана хотноо болох Олон улсын дээд хэмжээний уулзалтад Монгол Улсыг жишиг загвар орон болгон танилцуулахаар шийдвэрлэсэн. Тиймээс төвөөс алслагдсан өрхийн хүн амд эрүүл мэндийн анхан шатны тусламж үйлчилгээг мобайл технологи ашиглан хэрхэн үзүүлж байгаа болон хөдөө орон нутагт эрүүл мэндийн анхан шатны цогц тусламж үйлчилгээ, хүртээмжийг сайжруулахад чухал ач холбогдолтой болно” гэсэн юм.
Хатаггтай Жужанна Якаб уулзалтын үеэр Эрүүл мэндийн сайд С.Чинзоригийн тавьсан хүсэлтийн дагуу багийн эмч нарыг мобайл технологи ашиглан иргэдэд үзлэг оношлогоо хийх боломжтой явуулын багцаар хангах асуудал шийдэгдсэн таатай мэдээг дуулгалаа. Мөн Урьдчилан сэргийлэх, тандалт сэргийлэлтийн төвтэй болохыг дэмжих боломжтой гэсэн юм. ДЭМБ-ын Номхон далайн баруун бүсийн хувьд анхан шатны эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний санхүүжилтийн загварыг төлөвшүүлэх, мэдээллийн дата боловсруулалт, дүн шинжилгээ хийх ажлыг зөвлөгөө арга зүйгээр дэмжих, сүрьеэгийн илрүүлэлтэд чухал шаардлагатай зөөврийн рентген аппаратаар сумдыг хангах, эмийн чанарын хяналтын лабораторитой болох, эмийн үнэ, чанартай холбоотой асуудлыг шийдвэрлэх, эмч, мэргэжилтнүүдийг сургаж дадлагажуулах болон халдварт бус өвчнийг бууруулах, эрүүл мэндийн татварын тогтолцоог бүрдүүлэх, орчны эрүүл мэндийг сайжруулах зэрэг олон чиглэлээр хамтран ажиллах боломжтойг хэлсэн.
Уулзалтын төгсгөлд хатагтай Жужанна ирэх аравдугаар сард болох Астанагийн олон улсын дээд хэмжээний уулзалт болон Манилад болох ДЭМБ-ын Бүсийн гүйцэтгэх хорооны хуралд оролцохыг Эрүүл мэндийн сайдаас хүслээ.